Hormonale behandeling

Hormonale behandelingJe gebruikt deze medicijnen die de aanmaak van hormonen voor de opbouw van het baarmoederslijmvlies, de eisprong en de menstruatie beïnvloeden. Deze behandeling kan bijwerkingen geven.. Wat er bij jou past is vaak even uitproberen. Hormonale medicijnen hebben ongeveer 3 tot 6 maanden nodig voordat je goed kun merken of het wel of niet werkt. 

OAC (Orale AntiConceptiva) De (anticonceptie) pil is een combinatie van een oestrogeen en een progestageen. Voor de behandeling van endometriose heeft een pil waarin een sterkwerkend progestageen zit de voorkeur. De anticonceptiepil voorkomt de eisprong. De pilhormonen zorgen voor geringe opbouw van het baarmoederslijmvlies waardoor onttrekkingsbloedingen minder hevig zijn. De pil zorgt er tevens voor dat de endometriosehaarden zich minder ontwikkelen. Hierdoor heb je minder ontstekingsreacties. De endometriosehaarden zullen echter niet verdwijnen.

De pil als anticonceptiva gebruik je cyclisch, oftewel drie weken een pil slikken en dan een week niet. Tijdens deze stopweek ontstaat er een onttrekkingsbloeding. Bij endometriose wordt aangeraden de pil continu te slikken. Bij het continu doorslikken van de pil – dus zonder een stopweek–ontstaan er geen onttrekkingsbloedingen, waardoor de klachten aanzienlijk zullen afnemen. Het achter elkaar doorslikken van de pil zonder stopweek kan geen kwaad. Bij het doorgebruiken van de pil vloei je niet meer. Soms kan er tussentijds bloedverlies (doorbraakbloeding) ontstaan. Dan zou je een stopweek in kunnen lassen om daarna weer door te gaan.

Bijwerkingen die bij het gebruik van de pil optreden zijn:

  • Hoofdpijn
  • Gespannen borsten
  • Misselijkheid
  • Vocht vasthouden
  • Emotionele of sombere stemming

Progestagenen Progestativa zijn vrouwelijke hormonen, die een vergelijkbare  werking hebben als het natuurlijke progesteron. Progestagenen blokkeren de menstruatiecyclus, de groei van baarmoederslijmvlies en van endometriosehaarden. Hierdoor ontstaat de ontwikkeling van endometriose stil en nemen de klachten af. De progestagenen worden continu -zonder onderbreking- geslikt, ook hier kunnen doorbraakbloedingen ontstaan. Aanpassing van de dosis of een stopweek inlassen is vaak de oplossing. Continu gebruik werkt ook anticonceptief.

Bijwerkingen die bij het gebruik van progestativa kunnen optreden zijn: 

  • Depressie
  • Borstgevoeligheid 
  • Gewichtstoename 
  • Vocht vasthouden (oedeem) 
  • Opgeblazenheid 
  • Onregelmatige vaginale bloedingen 
  • Hoofdpijn 
  • Vermoeidheid 
  • Prikkelbaarheid 
  • Misselijkheid 
  • Mannelijke bijwerkingen: daarom wordt Danatrol niet meer voorgeschreven 

GnRH-agonisten 

De GnRH-agonisten blokkeren vanuit de hersenen de menstruatiecyclus waardoor er een zeer lage oestrogeenspiegel in het bloed ontstaat en de ontwikkeling van endometriosehaarden stopt. De GnRH-agonisten worden per één of drie maanden met een injectie toegediend. De menstruaties blijven weg en de pijn verdwijnt meestal snel. Er treden wel vaak opvliegers en andere verschijnselen van de overgang op.  Als je voor een langere periode zo’n agonist gaat gebruiken, schrijft de arts ook een add-back therapie voor om de bijwerkingen (opvliegers, botontkalking) te verminderen. Continue gebruik werkt anticonceptief.
Bij langdurig gebruik zijn er belangrijke bijwerkingen die je goed in de gaten moet houden. Onder andere een vermindering in de dichtheid van de botten. Door middel van een botdichtheid scan (dexa-onderzoek) kan je huisarts dit goed in de gaten houden. Desondanks kan dit verlies van de botdichtheid ernstig zijn. Na of zelfs tijdens de behandeling kan het osteoporose tot gevolg hebben. Met name als je aanleg hebt om osteoporose te ontwikkelen of als je botdichtheid al beneden normaal is, is het van belang om hier extra aandacht aan te besteden. Praat daarom met je arts over de vraag of een dexa-onderzoek moet laten maken voordat je aan een behandeling begint met GnRH-analogen. Als je voor een langere periode analogen gaat gebruiken, schrijft de arts add-back therapie voor om de bijwerkingen van de medicatie te verminderen.

Bijwerkingen die bij het gebruik van GnRH-analogen kunnen optreden zijn:

  • Opvliegers
  • Nachtelijk transpireren
  • Hoofdpijn
  • Verminderd libido
  • Droge schede
  • Depressie
  • Spierpijn
  • Verminderde borstgrootte

Mirenaspiraal 

Het Mirenaspiraal wordt in de baarmoederholte gebracht. Het geeft daar een progesteronachtig hormoon (levonogestrel) af, waardoor het baarmoederslijmvlies zich niet ontwikkelt en in een ‘rustfase’ komt. Het Mirenaspiraal werkt anticonceptief, enkele maanden na de plaatsing moeten de menstruaties ophouden.
Het voordeel van het Mirenaspiraal ten opzichte van bijvoorbeeld de pil, is dat het hormoon progesteron vooral in de baarmoederholte en in de vrije buikholte aanwezig is en slechts zeer gering in het bloed. Je merkt dus weinig tot niets van het hormoon. De eerste drie tot vier maanden kan er onregelmatig bloedverlies ontstaan. Dit wordt uiteindelijk minder, of stopt zelfs. Echter, niet voor alle endometriosepatiënten werkt dat hetzelfde. De een zal er baat bij hebben, de ander helemaal niet. Als je als endometriosepatiënt aan het Mirenaspiraal begint, moet er wel na vier maanden verbetering van klachten zijn. Zo niet, dan is het Mirenaspiraal niet effectief genoeg. Verschillende gynaecologen beginnen met Mirena vanuit een onderdrukte situatie.

Uit onderzoek is gebleken dat het resultaat van de behandeling van alle medicijnen ongeveer gelijk is. De uitwerking van de bijwerkingen kan echter door iedere vrouw anders ervaren worden. Deze bijwerkingen leiden tot andere keuzes.

Behandeling Overzicht