De behandeling van gynaecologische problemen heeft altijd al een belangrijke plaats ingenomen binnen de Traditionele Chinese Geneeskunde, waarvan acupunctuur een onderdeel is. Dat deze eeuwenoude kennis en kunde nog steeds actueel is bewijst het grote en groeiende aantal patiënten dat hier baat bij heeft.
Op de lijst van de WHO (World Health Organisation) van gezondheidsklachten waarvoor acupunctuur als geneeswijze geschikt is staan ook “gynaecologische klachten”. Daaronder valt ook endometriose als veel voorkomende gynaecologische aandoening.

Acupunctuur, wat is dat ook alweer ?Acupunctuur (acus=naald, punctum=prik) is een onderdeel van de Traditionele Chinese Geneeswijze. De acupuncturist plaatst dunne naalden op bepaalde punten in het lichaam. Daarmee kun je energieën afremmen of juist stimuleren. De acupunctuurpunten liggen op banen, meridianen genoemd, die samen een energienetwerk vormen.

Hoe werkt acupunctuur bij endometrioseklachten ? Voor het antwoord op deze vraag is het goed om allereerst iets te weten over de achtergrond van de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG). Anders dan de reguliere geneeskunde ziet de TCG het lichaam als één geheel. Je lichamelijke en je geestelijke gesteldheid hebben alles met elkaar te maken en ook zijn alle omgevingsfactoren van invloed op je gezondheid. Er wordt anders gekeken naar de functies en samenhang van de organen. En tot slot is een vrije doorgang van energie (Qi) en balans in zowel lichaam als geest van groot belang.

Behandeling op maatVanuit deze theorie behandelt een acupuncturist niet alleen de klacht, maar altijd de totale patiënt. En behandelt hij niet alleen de symptomen, maar ook de oorzaak. Daarnaast is een behandeling altijd individueel en op maat. Een uitgebreide diagnose en de specifieke conditie van de patiënt op dat moment bepalen hoe de behandeling eruit ziet. En niet de algemene standaarden of protocollen zoals in de regulier geneeskunde vaak gebruikelijk is.
Maar hoe vertaalt een acupuncturist deze theorie in de praktijk bij endometriosepatiënten ? Daar is juist vanwege de aanpak op maat niet één algemeen antwoord op te geven. En endometriose brengt veel verschillende klachten met zich mee waarvoor ook nog eens diverse oorzaken kunnen zijn. Toch is er, los van die kenmerkende individuele aanpak , veel te vertellen over hoe TCG endometriose als ziektebeeld ziet. En over hoe het kan helpen, want daar gaat het om natuurlijk.

Endometriose en Chinese GeneeskundeBij endometriose is er volgens de TCG sprake van een stagnatie. Er is namelijk geen vrije doorstroming van bloed en energie en de hormoonhuishouding is uit balans. Anders dan in de reguliere geneeskunde gaat een acupuncturist dan actief op zoek naar de oorzaak. Vaak is er een verband met een niet goed werkend immuunsysteem en een zwakke energie van de milt en de nieren. Ook de lever speelt een belangrijke rol. Dit orgaan reguleert voor een groot deel de menstruatiecyclus. Als de leverenergie verzwakt is komt het vaak voor dat de menstruatiecyclus ontregeld raakt. Acupuncturisten willen graag zoveel mogelijk weten over het verloop van de menstruatiecyclus. Omdat dit heel veel informatie geeft over de hormoonhuishouding maar ook over de algehele gezondheid en conditie van een patiënt.
Daarnaast komt bij endometriosepatiënten koude in het onderlichaam vaak voor. Daardoor ontstaat stagnatie. Acupunctuur kan goed helpen om deze situatie van koude op te heffen waardoor de klachten aanzienlijk verminderen.
Er zijn dus veel verschillende oorzaken voor en locaties van stagnatie. Dat is volgens de TCG ook de reden dat endometriose veel diverse klachten veroorzaakt.

Endometriose en omgevingsfactorenAlle omgevingsfactoren zijn volgens de TCG van invloed op je gezondheid. Het is daarom een interessante ontwikkeling dat er steeds meer aandacht komt voor de rol die omgevingsfactoren kunnen spelen bij endometriose.
Als mogelijke oorzaak voor de blokkades komen verschillende omgevingsfactoren in beeld. Net zoals er meestal niet één oorzaak voor endometriose is aan te geven, zijn het meerdere omgevingsfactoren die een rol kunnen spelen. Veel genoemd worden spanning en stress en te weinig rust. Daarnaast komt er steeds meer aandacht voor de relatie tussen voeding en endometriose. Vanuit de TCG speelt voeding van oudsher al een belangrijke rol bij het voorkomen en genezen van ziektes. Deze oude wijsheid wordt langzamerhand ook in de Westerse wereld actueel. Zo geeft het endometriosedieet vaak goede resultaten en komt dat nu ook in Nederland steeds meer in de belangstelling.
Ook beweging, een goede balans tussen inspanning en ontspanning en voldoende rust voorafgaand aan en tijdens de menstruatie zijn voor endometriosepatiënten van belang.

Behandeling van endometrioseAfhankelijk van de mate van endometriose, de bijbehorende klachten en een eventuele kinderwens helpt de acupunctuurbehandeling bij:

• het verminderen van pijnklachten
• het reguleren van de hormoonhuishouding en menstruatiecyclus
• reductie van endometrioseweefsel
• herstel na operatie
• verminderen van bijwerkingen van hormonale medicatie zoals bijvoorbeeld Lucrin
• verbeteren van de vruchtbaarheid
• verminderen van spanning
• verbeteren van het energieniveau

De acupunctuurbehandeling richt zich dus op het bestrijden van symptomen zoals pijn, maar ook op de behandeling van de ziekte zelf. Acupunctuur stimuleert beweging van het bloed en energie in de juiste richting. Ook het reguleren van de hormoonhuishouding en de menstruatie is een belangrijk onderdeel van de behandeling.

Acupunctuur werkt goed tegen pijnDe meest urgente klacht van endometriosepatiënten is meestal de heftige pijn rondom en tijdens de menstruatie. Acupunctuur kan deze pijn aanzienlijk verminderen. Veel mensen kennen acupunctuur ook als therapie voor pijnbestrijding. Heel veel wetenschappelijke onderzoeken hebben al het algemene pijnstillende effect van acupunctuur aangetoond. Het fijne is dat het dus ook goed werkt bij endometriosepijn.

Endometriose voor de diagnoseVeel patiënten met de diagnose endometriose bezoeken een acupuncturist. Maar acupuncturisten zien ook vaak patiënten met menstruatieproblemen of andere klachten, waarvan de oorzaak dan endometriose blijkt te zijn. Bij veel endometriosepatiënten duurt het lang voordat de diagnose endometriose wordt gesteld. Maar (vooral in gynaecologische klachten gespecialiseerde) acupuncturisten zien in de klachten en de conditie van de patiënt vaak een patroon dat gerelateerd blijkt te zijn aan endometriose.

Endometriose en hormoonbalansAcupunctuur helpt om de bij endometriosepatiënten vaak verstoorde hormoonbalans weer te herstellen. Dit zorgt voor meer rust en regelmaat in de menstruatiecyclus. Ook de bijwerkingen van de hormonale medicatie bij endometriose kunnen met behulp van acupunctuur aanzienlijk verminderd worden.

Endometriose en kinderwensVerminderde vruchtbaarheid komt vaak voor bij endometriosepatiënten. En in het geval van (hormonale) medicatie is een zwangerschap (tijdelijk) niet mogelijk. Endometriose en kinderwens is daardoor vaak een lastige combinatie.
Acupunctuur kan, eventueel aanvullend op de behandeling bij de gynaecoloog, helpen om de vruchtbaarheid te vergroten. Onder andere door de hormoonbalans en menstruatiecyclus te verbeteren en de energie van de gynaecologische organen te versterken. En bij het eventueel beëindigen van de (hormonale) medicatie vanwege een kinderwens kan acupunctuur een alternatief en ondersteuning bieden.

Naast acupunctuur ook Chinese kruidenVoor de behandeling van endometriose worden niet alleen de dunne (pijnloze) naaldjes ingezet. Meestal wordt ook gebruik gemaakt van Chinese kruiden. Deze versterken het effect van de acupunctuur en vullen de behandeling aan. Veel onderzoeksresultaten bevestigen dit ook. Zoals bijvoorbeeld deze conclusies uit een rapport in 2012:
“Behandeling met Chinese kruidengeneeskunde voorkomt de herhaling van endometriose na een operatie, verbetering van de conceptie en toont minder en lichtere bijwerkingen dan een reguliere behandeling. Behandeling met behulp van Chinese kruidengeneeskunde voldoet aan de behoefte van de patiënten met een kinderwens en endometriose. Het blijkt een passende vorm van klinische behandeling.
Pubmed, 22 december 2012”

Aanvullend naast regulierDe behandeling van endometriose met acupunctuur en Chinese kruiden geeft vaak heel goede resultaten. Bij het ziektebeeld zelf én de bijbehorende klachten. Uiteraard blijf je wel gewoon onder behandeling en controle bij de gynaecoloog. Aanvullend kun je dus kiezen voor behandeling door een acupuncturist.
In veel andere landen, zoals bijvoorbeeld in Duitsland, werken gynaecologen en acupuncturisten vaak samen bij de behandeling van endometriose. Gynaecologen en patiënten ervaren dit als heel positief. Daarom bestaat er bijvoorbeeld ook al jarenlang een samenwerking tussen de Traditionele Chinese Geneeskunde en de SEF (Stiftung Endometriose Forschung Duitsland).

De acupunctuurbehandeling Hoe ziet een acupunctuurbehandeling er uit ?
De behandeling begint altijd met een uitgebreid diagnosegesprek. Daarna wordt je pols gevoeld en je tong bekeken. De pols- en tongdiagnose is een belangrijk onderdeel van de behandelingen volgens de TCG. Daaruit haalt een acupuncturist namelijk veel informatie over de disbalans van energie. Daarna worden op zorgvuldig gekozen punten naalden geplaatst die zo dun zijn dat ze nauwelijks voelbaar zijn. Vaak zijn dit punten op voeten, benen, onderbuik, handen of eventueel de rug . Welke plaatsen dat precies zijn is per patiënt en de achtergrond van de klacht en conditie verschillend. In de ca. 20 tot 30 minuten dat de naaldjes blijven zitten kun je even ontspannen.

Hoe vaak en hoe lang (vervolg)behandelingen nodig zijn verschilt per patiënt en de ernst van de klachten. Endometriose is een chronische aandoening, waarvan de diagnose bij veel patiënten pas na lange tijd is gesteld. Behandeling van de klachten heeft daarom tijd nodig. Bij zwaardere vormen van endometriose is vaak een langere behandelduur noodzakelijk dan bij lichtere vormen voordat verbetering ontstaat in het ziektebeeld.

De pijnklachten en vaak ook andere symptomen verminderen echter vaak al op heel korte termijn. Ook geven veel endometriosepatiënten aan dat ze zich meer ontspannen voelen en meer energie hebben.

Hoe kies je een goede acupuncturist ?Check voordat je naar een acupuncturist gaat of hij/zij is aangesloten bij een beroepsvereniging, zoals bijvoorbeeld de NVA, Zhong en NAAV. Acupuncturisten die bij deze beroepsverenigingen zijn aangesloten moeten voldoen aan strenge kwaliteitseisen voor opleiding en praktijk. En zoek voor gynaecologische klachten zoals endometriose en/of problemen met vruchtbaarheid een acupuncturist die daarin is gespecialiseerd en er ervaring mee heeft.

De meeste zorgverzekeraars vergoeden acupunctuur helemaal of gedeeltelijk, vanuit de aanvullende verzekering.
Meer informatie:
www.acupuncturist.nl
www.acupunctuur.nl

Tekst: Gilles Stoop    Bron: Pubmed