Gradaties van endometriose
In de vragen die wij regelmatig ontvangen en die berichten die we lezen op onze facebook groep wordt er regelmatig verwezen naar de gradatie van endometriose. Soms duidelijk maar soms ook onduidelijk. Vaak zijn er vragen over vermeldingen in het Ok-verslag of hun medische gegevens die men steeds zelf kan inzien.
We willen jullie graag helpen hier iets meer van te begrijpen. Eigenlijk zijn er momenteel 3 methodes om “gradaties” te omschrijven. Echter allen zeggen ze iets over de medische impact. Ze zeggen allen niets over hoe jij je voelt of hoe het jou beperkt. We willen je dus vooraf al vast even meegegeven dat een gradatie 4 niet meer klachten hoeft te geven dan een gradatie 1. Je kunt veel endometriose in je buik hebben en toch zwanger worden of weinig maar net op je eierstok en daardoor moeite hebben met zwanger worden. Je kunt enkele plekken endometriose hebben in je kleine bekken waardoor je flink beperkt wordt, je kunt een verkleefde buik hebben waardoor je niet kan werken en zelfs moeite hebt om iedere dag weer uit bed te komen. Maar het tegenovergestelde kan zeker ook waar zijn. Als je het hierover hebt op onze social media of in vragen die je aan ons stelt vragen we dan ook vaak naar hoe jij je klachten ervaart en hoe je er mee om kan gaan.
Dan nu de classificaties of gradaties van endometriose.
r-ASRM
De meest en langst gebruikte is de r-ASRM (ook wel r-AFS)1,2
Deze methode wordt gebruikt om de bevindingen in kaart te brengen die de gynaecoloog tijdens de operatie aantreft in de buik. Het is een verslag waarin de hoeveelheid en soort weefsel wordt weergegeven dat normaal gesproken niet in de buik aanwezig is. Tijdens een schoonmaakoperatie is dit ook het weefsel wat dan wordt verwijdert. Na je operatie is dit weefsel dus niet meer aanwezig.
Volgens de ASRM wordt endometriose in vier stadia opgedeeld. Binnen deze stadia worden een aantal punten verzameld en aan de hand van de punten blijkt in welk stadium de endometriose is ingedeeld.
Stadium I (1-5 punten) |
Minimaal |
Stadium II (6-15 punten) |
Mild |
Stadium III (16-40 punten) |
Matig |
Stadium IV (>40 punten) |
Ernstig |
Dit overzicht zegt dus iets over waar alle weefsel zit en afhankelijk van waar het zit of het invloed heeft op je vruchtbaarheid, en betrokkenheid van je darmen en/of blaas. Normaals het zegt dus niets over je pijn!
ENZIAN
Verder is er de ENZIAN3,4,5 classificatie voornamelijk voor diepe endometriose.In deze gradatie wordt uitgegaan van de retroperitoneale deel van de ernstige endometriose. De locatie en de uitgebreidheid van de endometrioseknobbel wordt geïndiceerd voor verschillende groepen. Ook hier wordt dit in 4 stadia weer gegeven. Dit zijn dan wel de locaties rondom de baarmoeder en tussen blaas-, darm-, vagina en baarmoeder.
Stadium I |
Geïsoleerde endometriose plekken tussen baarmoederhals en het laatste stukje van de darm tot 1 cm |
Stadium II |
De uitbreiding achter-, zij- of buikwaarts in bij rectum is groter dan 1 cm |
Stadium III |
De uitbreiding van weefsel tussen de 1 en 3 cm bij het rectum en de benadeelde omliggende organen, die tot de bekkenwanden reikt |
Stadium IV |
Hierbij zijn alle in het bekken liggende organen betrokken waarbij ook de ureters en de bekkenwand aangetast zijn. Dit wordt met sub toevoegingen aangeven in het schema. |
Beide classificaties geven echter geen inzicht in de vruchtbaarheid oftewel de zwangerschapskansen.
EFI
Hiervoor is er in 2009 een classificatie opgesteld dit de EFI heet, de Endometriose Fertility Index. Hierbij wordt er gekeken naar de voortplantingsorganen en worden eierstokken fimbriae en eileiders in kaart gebracht.
Hierbij wordt de aantasting van de functionaliteit omschreven als mild, middelmatig, ernstig en niet functionerend. Deze worden voor links en recht beoordeeld en dan samen met de AFS score opgeteld, samen met de leeftijd, jaren van onvruchtbaarheid en eerdere zwangerschappen. De score die hieruit komt staat dan voor een verwachting van kans op zwangerschap. Het score systeem loopt van 1 tot 10 waarbij 1 de minste kans op een zwangerschap weer geeft en 10 de grootste.
Conclusie
Al deze gradaties of ook wel classificaties zeggen niet zo zeer iets over hoe jij je als patiënt voelt. Het zegt iets voor je behandelaar wat er tijdens onderzoeken en operaties is waargenomen. Of waargenomen en verwijderd. Als jij dus in je operatie verslag van je schoonmaakoperatie ziet staat dat er endometriose r-AFS stage IV is aangetroffen, wil dat zeggen dat ze veel verklevingen, cystes en betrokkenheid van de verschillende organen hebben gezien en de endometriose daar hebben verwijderd. Na de operatie is er dus geen gradatie IV meer aanwezig. Dit kan wel iets over je herstel aangeven. Hoe meer weefsel tijdens de operatie is verwijderd, hoe meer organen hierbij betrokken zijn hoe langer je nodig hebt om hier goed van te herstellen.
[1] Revised American Society for Reproductive Medicine classification of endometriosis: 1996; https://www.fertstert.org/article/S0015-0282(97)81391-X/pdf
[2] Endometriosis Stages: Understanding the Different Stages of Endometriosis; https://www.endofound.org/endometriosis-stages?fbclid=IwAR36Ff995NZNns_c0_9zaxhGZLXDieDr4jzYQpIbicn4gij3bViyYSpL_6w
[3] ENZIAN-Score, a classification of deep infiltrating endometriosis; Tuttlies et al; 2005; https://www.researchgate.net/publication/7569069_ENZIAN-Score_a_classification_of_deep_infiltrating_endometriosis
[4] The rASRM score and the Enzian classification for endometriosis: their strengths and weaknesses; Haas et al; 2012; https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/39587276/Preoperative_planning_of_surgery_for_dee20151101-8805-a22dug.pdf?1446386854=&response-content-disposition=inline%3B+filename%3DPreoperative_planning_of_surgery_for_dee.pdf&Expires=1603809598&Signature=Sg2YZlJ
[5]https://www.researchgate.net/publication/332592830_Endometriosis_advances_and_controversies_in_classification_pathogenesis_diagnosis_and_treatment/figures?lo=1
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23462390/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31967727/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31319445/